Actueel & kennis
Actueel & kennis
Om in 2050 een klimaatneutrale gebouwde omgeving te hebben, moeten er nog flinke stappen gezet worden. Zo dienen er circa 7 miljoen woningen en 1 miljoen utiliteitsgebouwen verduurzaamd worden door het nemen van energiebesparende maatregelen. De bestaande aardgasinfrastructuur moet vervangen worden door duurzame alternatieven. Tot slot moet op grote schaal duurzame energieopwekking ingepast worden. Het gevoel van urgentie wordt hierin verstrekt door het nieuws van de afgelopen weken. We zien hoe kwetsbaar we zijn voor natuurgeweld. Tegelijkertijd worden ook de ambities vanuit Europa aangescherpt om sneller de CO2-reductie te realiseren.
Op donderdag 24 juni jl. organiseerden wij vanuit Amersfoort een digitale Merosch Open Source (MOS) over het strategisch verduurzamen van maatschappelijk vastgoed. Met o.a. gemeenten, woningcorporaties en schoolbesturen zijn we ingegaan op hoe zij komen tot een dergelijke verduurzamingsstrategie voor maatschappelijk vastgoed. Ook de zaken waar in de praktijk tegenaan gelopen wordt werden besproken. (De presentaties van gemeente Stichtse Vecht, ICSadviseurs en Merosch zijn te downloaden op deze pagina). In de komende 2 blogs nemen we u mee in de belangrijkste conclusies. Vandaag deel 1.
Het verduurzamen van de gebouwde omgeving vormt een enorme opgave. Met de toevoeging van ‘trending topics’, zoals circulariteit en klimaatadaptatie en de negatieve uitlatingen uit de samenleving (‘het is onbetaalbaar’, ‘klimaatverandering is een hoax’) wordt het er niet gemakkelijker op. Men wil vaak wel, maar ziet door de bomen het bos niet meer, waardoor er uiteindelijk helemaal niets gebeurt. Het is dus zaak ambities concreet te vertalen in een verduurzamingsstrategie en handelingsperspectief te bieden.
Hier ligt een belangrijke taak weggelegd voor woningcorporaties en andere grote gebouweigenaren, zoals gemeenten. Door het opstellen van een verduurzamingsstrategie op portefeuilleniveau kunnen concrete plannen worden ontwikkeld. Met een klimaatneutrale gebouwenvoorraad in 2050 als stip op de horizon.
Maar hoe stel je nu zo’n verduurzamingsstrategie op? Hieronder enkele stappen om het plan te ontwikkelen.
Een heldere visie staat aan de basis van een goede verduurzamingsstrategie. Dit begint al met het eenduidig definiëren van de ambities. Als we het hebben over klimaatneutraal, waar hebben we het dan precies over? Betreft dit enkel het gebouwgebonden energiegebruik of zit het gebruikersgebonden energiegebruik hier ook bij? En wat te doen met bijvoorbeeld het energiegebruik van het wagenpark? Deze vragen en meer zijn goed om helderheid te krijgen en zo ambities op te stellen.
Daarnaast is het van belang duidelijke randvoorwaarden te stellen:
Minstens zo belangrijk is om de opgave integraal te bekijken. Bekijk of er meerdere problemen cq. kansen gelijktijdig kunnen worden opgepakt. Denk aan achterstallig onderhoud, verbeteren van het binnenklimaat en/of een veranderende huisvestingsopgave (denk aan COVID-19 en het werkplekconcept), maar ook aan kansen om ambities op het gebied van bijvoorbeeld klimaatadaptatie en circulariteit gelijktijdig te verwezenlijken. Durf hierbij ook keuzes te maken! Het wordt onbetaalbaar om voor elk gebouw op elk thema de hoogste ambitie na te streven. Dit vormt de stip op de horizon voor een (portefeuille)routekaart.
De volgende stap is inzicht krijgen in het vertrekpunt en daarmee ook de omvang van de opgave. Meten is immers weten. Breng het huidige energiegebruik en de CO2-footprint van de vastgoedportefeuille in kaart en inventariseer en categoriseer de gebouwen aan de hand van de vastgoedstrategieën:
Dit bepaalt namelijk in belangrijke mate de marsroute voor de verduurzaming van een gebouw. Werk aan de hand van de vastgoedstrategie per gebouwcategorie op hoofdlijnen een verduurzamingsplan uit met maatregelen die op een logische wijze op elkaar aansluiten. Volg hierbij de trias energetica, begin bij de eenvoudige en voor de hand liggende maatregelen (‘quick wins’), maar neem ook de maatregelen met een grotere impact mee. Daarnaast is het van belang na te denken over de uitvoeringswijze van maatregelen; stapsgewijs op natuurlijke momenten, sprongsgewijs in 2 of 3 tranches of in 1 keer tijdens een grote renovatie.
Stel tenslotte ook een uitvoeringsplan op. Een tijdspad met tussendoelen, reserveer budgetten, zorg dat de interne organisatie is opgelijnd, zoek aansluiting met bestaande onderhouds- en/of renovatieplannen en denk na over de wijze waarop de markt betrokken wordt.
In de volgende blog ga ik verder in op het handelingsperspectief dat ná het verduurzamingsplan komt.
Als Merosch hebben we een stappenplan ontwikkeld om te komen tot een dergelijk strategisch verduurzamingsplan. Zoekt u hulp bij het strategisch verduurzamen van uw vastgoed? Neem dan contact op met Robbert van Rijswijk of Gerrit Jan Vaatstra.