Door het verbeteren van de luchtkwaliteit in lokalen wordt een gezonde leeromgeving gecreëerd waarbij is aangetoond dat de leerprestaties verbeteren en minder klachten als hoofdpijn, allergieën, etc. voorkomen. Door COVID-19 is er extra aandacht gevestigd op het verbeteren van de luchtkwaliteit. Door te ventileren wordt de luchtkwaliteit verbeterd en wordt het risico op verspreiding van het virus verminderd. De overheid heeft nu dan ook geld vrijgemaakt voor het verbeteren van de ventilatie in scholen.

Het hele jaar door een gezond binnenklimaat

In veel bestaande schoolgebouwen zijn er beperkte ventilatievoorzieningen of zelfs alleen te openen ramen aanwezig. Omdat te openen ramen toegerekend mogen worden aan de ventilatiecapaciteit voldoen de meeste scholen aan de ventilatie-eisen uit het bouwbesluit. Uit onze praktijkmetingen (zie onderstaande grafiek) blijkt ook dat met alleen geopende ramen een prima luchtkwaliteit kan worden gehaald. De CO2-concentratie blijft hierbij onder de 1.200ppm. In de praktijk worden in de winter de ramen dichtgezet, waardoor de luchtkwaliteit in snel tempo verslechterd. De uiteindelijke oplossing voor alle schoolgebouwen is daarom een mechanisch gebalanceerd ventilatiesysteem. Hiermee kan een gezond binnenklimaat het hele jaar worden gegarandeerd.

Grafiek: Verloop CO2-concentratie in doorsnee klaslokaal

Korte termijn

Do's en Don'ts

Aangezien het enige tijd duurt voordat een gebalanceerd ventilatiesysteem is aangebracht in een bestaand gebouw, hebben we de volgende do’s en don’ts uitgewerkt om de luchtkwaliteit op korte termijn te verbeteren en om verspreiding van COVID-19, waar mogelijk, te voorkomen:

DO’s:

• Toevoeren van verse ventilatielucht (geen recirculatie)
  o Het uitzetten van de recirculatie in de luchtbehandelingkast.
  o Bij fan coils en inductie-units met verversing wordt geadviseerd om zoveel mogelijk lucht van buiten te halen. We adviseren om per systeem te bekijken wat de mogelijkheden zijn aangezien recirculatie niet altijd af te sluiten is zonder de benodigde verse ventilatielucht te belemmeren.
  o Bij luchtbehandeling zonder verversing, zoals sommige fan coils en (multi)split airco-units is het advies om de units uit te schakelen. Indien dit niet mogelijk is doordat verwarming of koelen in de ruimte dan niet beschikbaar is, is het advies om de units in een zo laag mogelijke stand te zetten en zoveel mogelijke verse buitenlucht toe te voeren door bijvoorbeeld het openen van ramen dicht in de buurt van de unit.
• Aanpassen van de regelingen op het ventilatiesystemen om langer te ventileren door de tijdsturing aan te passen.
• Zet de CO2-sturing tijdelijk op constante maximale stand. Hiermee wordt er extra geventileerd en wordt het risico op verspreiding van het coronavirus geminimaliseerd.
• Bij geen of onvoldoende ventilatie: het zoveel mogelijk openzetten van ramen en deuren in een lokaal. Door zowel de entreedeur van het lokaal als de ramen open te zetten wordt er in verhouding meer geventileerd dan enkel geopende ramen.

DON’Ts:

• Het recirculeren van binnenlucht zonder enige vorm van luchtverversing.
• Het toepassen van extra filters of fijnere filters (zoals HEPA filters) in een luchtbehandelingskast. Het risico op verspreiding van het virus is ín het gebouw. Daarom dient er goed geventileerd te worden en hoeft de buitenlucht niet extra voorbehandeld te worden (indien geen recirculatie plaatsvindt). Bovendien zorgen fijnere filters voor een lagere ventilatiecapaciteit.
• Overhaaste maatregelen die de luchtkwaliteit zouden verbeteren. Van belang is een doordachte aanpak en kwalitatieve maatregelen die bijvoorbeeld ook voldoen aan geluidseisen.
• Ramen dichthouden in de pauzes tussen de lessen. Zolang er risico op verspreiding van corona geldt, is zoveel mogelijk ventileren van belang, ook al zou dat vanuit het aanwezige ventilatiesysteem niet hoeven.

Lange termijn

Centraal of decentraal ventilatiesysteem voor structurele goede luchtkwaliteit

Voor het structureel behalen van een goede luchtkwaliteit in scholen, kan een centraal of decentraal ventilatiesysteem met warmteterugwinning worden aangebracht. Een centraal luchtbehandelingssysteem, mits goed ontworpen en gerealiseerd, zorgt voor minder risico ten aanzien van tocht en geluid. De inpassing van centrale luchtbehandeling gaat nauwelijks ten koste van de ruimte in de lokalen en in onderhoud en beheer hebben centrale units de voorkeur boven decentrale units. Daarentegen vragen centrale units en het bijbehorende kanaalwerk meer ruimtebeslag buiten de lokalen, vragen meer ontwerp- en uitvoeringsaandachtspunten en zijn daardoor complexer om in te passen en zullen gemiddeld genomen duurder zijn in aanschaf, maar goedkoper in beheer en onderhoud.

Centrale of decentrale luchtbehandelingsinstallatie wordt voorzien van warmteterugwinning al dan niet met een verwarmings-/koelbatterij. De warmteterugwinning kan worden toegepast door een tegenstroom- of kruisstroomwisselaar, waarbij de luchtstromen volledig gescheiden zijn of door een warmtewiel, waarbij een zeer kleine hoeveelheid retourlucht vanuit het warmtewiel weer terug gebracht in de toevoer. Gezien de zeer geringe hoeveelheid, de lange weg die deze af moet leggen, het grote aandeel verse lucht en het veelvuldige contact met kanalen, appendages en ventilator(en) zien wij hierin een zeer laag risico voor verspreiding van het coronavirus. Daarnaast zijn er opties om de retourventilator op een andere positie in de kast te plaatsen, waardoor er nooit vermenging plaatsvindt met de verse binnenlucht.

Met een luchtbehandelingssysteem is het toepassen van lage luchtsnelheden in het kanaalwerk en in de ruimten wenselijk, waarbij het verdringingsprincipe de beste optie is om effectief te ventileren. Hierbij kan gedacht worden aan luchtverdeelslangen of meerdere wervelroosters die goed zijn afgestemd op de capaciteit.

Al meer dan 120 schoolgebouwen gezonder gemaakt

In de afgelopen 4 jaar hebben we meer dan 120 schoolgebouwen geïnspecteerd en voorzien van goede ventilatiesystemen binnen het project Gezonde Scholen Amsterdam. In het item van Nieuwsuur (10 augustus 2020) komt een van deze scholen; het Lely Lyceum in Amsterdam aan bod. Vorig jaar heeft Merosch hiervoor het ventilatiesysteem ontworpen en toezicht op de realisatie gehouden.

Heeft u vragen over uw ventilatie in uw gebouw en wilt u hier graag advies over? Neem gerust contact met ons op.