Afgelopen 20 november 2018 werden de nieuwe BENG-normen gepresenteerd met de bijbehorende nieuwe rekenmethodiek. Om als Merosch gefundeerd onze mening te kunnen geven, hebben wij afgewacht met het geven van een reactie tot de onderbouwing van de commissie en publicatie van de kostenoptimaliteitsstudie. Helaas blijft de conclusie dat de nieuwe normen een aanzienlijke versoepeling zijn ten opzichte van de eerder voorgenomen normen. Een teleurstelling voor de koplopers die graag het verschil maken om een duurzame gebouwde omgeving te realiseren. Daarom hebben wij met een aantal van deze koplopers een kritische brief opgesteld voor de Tweede Kamer met onze belangrijkste bezwaren rondom de nieuwe BENG-eisen en deze aan de overheid gepresenteerd. In deze blog een verklaring hoe wij hiertoe gekomen zijn.
BENG-2015
In juli 2015 werden de voorgenomen normen voor Bijna EnergieNeutrale Gebouwen gepresenteerd als opvolger van de EPC-eisen voor energieprestatie. Gezien de noodzaak energie te besparen en te verduurzamen, leek dit een stap in de goede richting. Er werd een flinke eis gesteld aan de maximale energiebehoefte van een gebouw – terecht, want dit geeft een stimulans om goed te isoleren en te ontwerpen – en er werd minstens 50% (voor woningen) duurzame energie geëist.
De afgelopen jaren hebben wij, en vele adviesbureaus, bouwers en ontwikkelaars met ons, in spanning gewacht hoe deze eisen zich zouden evolueren. Bekend was dat er aan rekenmethodiek achter de eisen ook flink gesleuteld werd, om deze beter aan te laten sluiten aan de Europese normen.
Versoepeling van de eis
Helaas was afgelopen 20 november een flinke deceptie. Hoewel de rekenmethodiek gewijzigd is en ‘oude’ en ‘nieuwe’ BENG-eisen dus niet één-op-één met elkaar kunnen worden vergeleken, is duidelijk dat de nieuwe normen in geen geval de trend doorzetten naar steeds energiezuiniger bouw. De eerste BENG-eis, die voorheen enige ambitie vereiste om goed te isoleren en te ontwerpen, kan nu met twee vingers in de neus gehaald worden. Ook uit de andere eisen spreekt duidelijk minder ambitie. Na onze vergelijkende berekeningen met concepten die voldoen aan de nieuwe BENG-eisen komen we op EPC-scores die oplopen tot 0,6 uit. Dat is op het EPC‑niveau van 2011!
Onlogische keuzes binnen de methodiek en eisen
Binnen de methodiek zijn enkele keuzes gemaakt die wat ons betreft niet logisch zijn. Zo wordt in de eerste BENG-eis gerekend met een ventilatiesysteem met natuurlijke toevoer, ook al wordt een ander systeem toegepast. Dit terwijl toepassing van dit ventilatiesysteem zorgt voor hoger energiegebruik en thermisch discomfort bij bewoners. Daarnaast is de primaire energiefactor (PEF) aangepast van 39% naar 69%. Die 69% is op basis van een positief ingeschatte toekomstige waarde van de elektriciteitsmix in 2020, waarvan niet zeker is of dit daadwerkelijk gehaald wordt. Daarnaast wordt hiermee inefficiënte elektrische verwarming te veel gestimuleerd (met het gevaar van overbelasting van het elektriciteitsnet) en wordt opwekking van energie op eigen perceel juist niet gestimuleerd.
De eisen zijn vastgesteld aan de hand van de kostenoptimaliteitsstudie. Deze studie gaat echter uit van de, in onze ogen, kortzichtige uitgangspunten van de huidige overspannen markt. Er is onvoldoende naar de lange termijn gekeken, waardoor op basis van deze uitgangspunten de eisen zijn versoepeld.
Stap terug in de tijd
Kortom: de voorgestelde eisen zijn een stap terug in de tijd, juist terwijl de noodzaak om te verduurzamen steeds zichtbaarder wordt. Daarnaast zijn in de methodiek enkele onlogische keuzes gemaakt, waardoor het makkelijker is gemaakt om onzuinige en oncomfortabele woningen te bouwen. Uit de nieuwe BENG-eisen spreekt geen ambitie en via de methodiek worden de verkeerde uitgangspunten gestimuleerd. Hoog tijd voor een kritische heroverweging!