Dat we van het gas af moeten, is al bekend. We willen onze huizen warm houden tijdens deze koude winterdagen, maar ook het milieu zo min mogelijk belasten. Daarnaast is het aardgas hier in Groningen ook bijna op (ruim 80% van de hoeveelheid gas wat onder Groningen aanwezig was, is al verbruikt). We staan nog maar aan het begin van Nederland aardgasvrij maken: de warmtetransitie.

Berichtgeving 2020 vrij negatief

Hoe deze transitie vorm zal krijgen, is met name geschetst in het Klimaatakkoord, waarbij we 30 jaar de tijd hebben voor het aardgasvrij maken van Nederland. Het Klimaatakkoord is nog geen 1,5 jaar oud, of de warmtetransitie is al negatief in beeld gebracht. De Rekenkamer komt eind mei 2020 met een rapport over het dure proces van de aardgasvrije wijken. Vervolgens verkondigen diverse media dat de energietransitie veel geld kost en duurzame technieken, zoals biomassa, kwamen er ook niet best vanaf in het afgelopen nieuwsjaar. Ook het veel bekeken programma Zondag met Lubach wijdde nog een aflevering aan het slecht verlopende proces om Nederland van het aardgas af te halen. Door deze bomen (dit soort berichtgeving) zien we het bos niet meer.

De berichten dat het te duur is, is naar mijn idee heel logisch. We hebben hier nu eenmaal zeer goedkoop gas. Daar kunnen duurzame oplossingen momenteel nog heel lastig tegen opboksen. Dat we deze transitie niet kostenneutraal kunnen realiseren, is geen nieuws wat aandacht verdient. Dus dat de Rekenkamer hier met een zeer negatief rapport over komt, is lekker makkelijk scoren. Ook de berichtgeving van Zondag met Lubach bracht veel negativiteit met zich mee, terwijl een groot deel van de argumenten zijn weerlegd in verschillende artikelen. Naar mijn idee krijgt de warmtetransitie te veel negatieve aandacht. Ik vind dat we deze transitie beter in het perspectief moeten zetten.

Wat betekent een transitie van 30 jaar?

We hebben 30 jaar de tijd om van het aardgas af te komen. 30 jaar! Een hele generatie dus. Wat was 30 jaar geleden (of een generatie geleden) heel normaal?

• We waren aan het faxen
• We konden roken in vliegtuigen, treinen en op kantoren
• We zochten informatie op in de encyclopedie in plaats van Google (er was geen internet)
• We bereikten elkaar niet via mobiele telefoons, maar middels een bekabelde vaste telefoon
• 3 van de ‘The Big Five’ (Facebook, Amazon, Apple, Microsoft en Google) bestonden toen niet of nauwelijks

Dit is allemaal veranderd in de afgelopen 30 jaar. En zijn deze ontwikkelingen verkeerd? Het creëren van rookvrije plekken, de transitie naar een papierloos kantoor en de transitie naar werken met internet? Mensen dachten in 1991 dat een mobiele telefoon niet nodig was. Een applicatie als Zoom of Microsoft Teams is in deze tijd niet meer weg te denken.

Stel nou dat de coronacrisis 30 jaar geleden was. Hoe zouden we nu al die vergaderingen houden en een deel van de economie toch draaiende kunnen houden? Juist, door deze ontwikkelingen van de afgelopen 30 jaar, is het ons gelukt om het afgelopen jaar, in de branches waar dit mogelijk was, te werken en les te geven.

Ontwikkeling van de warmtetransitie staat nog aan het begin

Laten we de warmtetransitie in perspectief gaan bekijken. Het zal inderdaad nu nog niet makkelijk gaan, maar als we kijken naar de ontwikkelingen van de andere transities, dan ziet de toekomst er heel mooi uit. Deze transitie staat in analogie met de wereldberoemde innovatiecurve die (bijna) alle nieuwe technologieën doorlopen. Richt je in eerste instantie op de ‘innovators’ en ‘early adopters’. Dit zijn de mensen die willen en helpen zo aan de ontwikkeling van het toepassen van nieuwe verwarmingstechnieken. Zo komt de meerderheid er vanzelf. Dit is vaak terug te zien in oude technologische ontwikkelingen, zoals het internet en de mobiele telefoon. De ‘early adopters ’ zijn de mensen die als eerste een mobiel hadden en voor gek werden verklaard.

Daarnaast komt binnen nu en 30 jaar een natuurlijk moment voor elke woning en gebouw in Nederland om van het gas losgekoppeld te worden. Denk hierbij aan een verbouwing, een verhuizing of een renovatie. Heeft u in de afgelopen 30 jaar geen verbetering gedaan aan uw woning? Kijkend naar het verleden, voorzie ik dat we in 2040 alleen nog maar de achterblijvers hoeven te voorzien van duurzame verwarmingstechnieken.

Het kan wel

Er zijn al mooie voorbeelden te vinden van aardgasloos verwarmen*. Zo wordt Stockholm al decennia lang verwarmd met duurzame stadsverwarming dat draait op biomassa, een lokale afvalenergiecentrale en warmtepompen. In Parijs wordt een groot en deel van de woningen al meer dan 50 jaar verwarmd met geothermie. In België levert de afvalenergiecentrale in Roeselare 99% van de warmte aan het lokale warmtenet. Hier worden meer dan 1.250 woningen mee verwarmt en nog een heel scala aan utiliteit. Allemaal bewijzen dat we onze huizen aardgasloos en comfortabel kunnen verwarmen.

(*Bron aardgasloos verwarmen voorbeelden, boek van: Klaas de Jong – Duurzame warmte en koude, de groei van warmte- en koudenetten in Nederland en Vlaanderen)

Laten we het negatieve jaar 2020 achter ons laten. Laten we met een positieve en frisse blik verder gaan aan de warmtetransitie. We hebben nog een hele generatie aan tijd.