De warmtetransitie is in volle gang

Elke gemeente heeft ondertussen een ‘transitievisie warmte’ geschreven en heeft een overzicht welke warmtevoorziening op hoofdlijnen gunstig is voor bepaalde wijken. Nu is de volgende stap het opzetten van wijkuitvoeringsplannen voor de wijken die als eerst aardgasvrij zullen worden. Met een krappe 6 jaar, een vol elektriciteitsnet en een nieuwe ‘wet collectieve warmte’ zijn er nog uitdagingen genoeg voor de komende tijd.

Wij krijgen als adviesbureau vaak de vraag om onderzoek te doen naar warmtenetten. Veel gemeentes beginnen de wijkuitvoeringsplannen namelijk bij de wijken waar een warmtenet een voor de hand liggende optie is. Logisch, want daarmee kunnen in theorie in één keer veel woningen van het gas af. Daarnaast is het aanleggen van een warmtenet een grote operatie; je moet samenwerken met verschillende partijen en de ruimtelijke impact is groot. We willen nu zeker niet beweren dat het verkeerd is om aan de slag te gaan met een warmtenetten, maar…

Vergeet die andere wijken, waar de bewoners zelf een alternatief voor hun cv-ketel moeten kiezen niet! We zien dat het aanpakken van deze wijken, met een ‘individueel’ spoor richting aardgasvrij, veelal naar achteren in de tijd wordt geschoven. Maar ook voor deze wijken is het belangrijk om een goed plan van aanpak te hebben en is de kans groot dat bewoners nu misschien al verkeerde keuzes kunnen maken.

Ook nu we zien dat ons elektriciteitsnet steeds voller begint te lopen, is het goed om juist slimme keuzes te maken. Bewoners begeleiden met het zo duurzaam mogelijk aardgasvrij maken van hun woning kan daarom een belangrijke en uitdagende rol zijn voor. Vergeet daarbij ook niet het belang van goede communicatie en participatieprocessen.

Oproep: ga aan de slag met niet-warmtenet-wijken!

We willen gemeentes dan ook oproepen om ook zo snel mogelijk aan de slag te gaan met een plan voor de niet-warmtenet-wijken. Er zijn zoveel mooie dingen die nu al gedaan kunnen worden, niet wijk voor wijk, maar in de gehele gemeente! Denk aan:

• Geef inzicht in wat het verwachte ‘eindplaatje’ is per wijk, waardoor inwoners op hoofdlijnen weten of er kans is op een warmtenet-aansluiting of dat ze de komende jaren zelf aan de slag zullen moeten.

• Geef duidelijkheid over subsidies en vergunningen. Op dit moment kan een luchtwarmtepomp niet vergunningsvrij geplaatst worden, maar dit wordt niet gehandhaafd, met lelijke airco-units aan de straatkant als gevolg. Dat een dakkapel aan de achterzijde van een woning vergunningsvrij kan worden geplaatst, maar een warmtepomp niet, lijkt ons niet wenselijk voor het draagvlak van de energietransitie.

• Geef aandacht aan ‘hybride’, met inzicht in wat het voor bewoners betekent dat de hybride warmtepomp per 2026 de nieuwe cv-ketel is, en welke uitzonderingen gelden.

• Informeer inwoners over verduurzamen en de energietransitie in het algemeen. Bijvoorbeeld met informatie over isoleren (bij voorkeur biobased), inzicht in de bestaande type warmtepompen, welke aanpassingen in de meterkast zijn nodig en vragen als 'is het ook rendabel zonder zonnepanelen'?

• Organiseer ‘duurzame huizenroutes’ en ‘warmtepompavonden’ waarop bewoners warmtepompen van buurtgenoten kunnen bekijken en informatie kunnen inwinnen bij energiecoaches over de meest wenselijke aanvoertemperatuur voor hun woning (lage temperatuur of, met warmtepompen die dit jaar op de markt komen, midden temperatuur) en de bijbehorende isolatie-opgave.