We voelen voor het eerst dat er schaarste is op het net

Tegelijkertijd dwingt het ons om zuiniger om te gaan met wat we nog wel hebben aan ruimte en om na te denken over hoe we hier beter mee om kunnen gaan. Want tot enkele jaren geleden was het efficiënt omgaan met de capaciteit van het elektriciteitsnet nauwelijks een wezenlijk agendapunt van bestuurders bij de overheid en in het bedrijfsleven.

Wethouders hadden tot voor kort alleen contact met netbeheerders zoals Stedin, Enexis en Alliander op de aandeelhoudersvergaderingen en bestuurders van bedrijven konden er van uitgaan dat er voldoende aansluitcapaciteit beschikbaar was.
Dit is de eerste keer dat er gevoeld wordt dat er schaarste is. Schaarste die niet binnen enkele jaren opgelost zal zijn maar, naar verwachting nog 10 jaar zal duren. Tegelijkertijd kan deze schaarste een enorme impuls geven om effectiever en efficiënter met onze elektriciteitsvoorziening om te gaan.

Als we echt willen is er een haalbare business case

Verschillende studies van onder andere Merosch laten zien dat het technisch goed mogelijk is om voor woonwijken uit te kunnen met de helft van de netcapaciteit die nodig zou zijn als je uitgaat van conventionele oplossingen (of: traditionele uitgangspunten). Daarbij moet je denken aan zeer energiezuinige woningen, efficiënte warmteopwekking en slimme laadpalen.

Technieken die allemaal aan beproefd zijn, beperkte meerinvestering vragen en zich binnen de levensduur terugverdienen. Er is dus sprake van haalbare businesscase als we écht willen en daarop sturen. De winst is aanzienlijk lager energiegebruik (= CO2-reductie), minder kabels, leidingen en trafohuisjes. Ook dat is beter voor het milieu (want minder materiaalgebruik), vraagt minder maatschappelijke investeringen en zorgt voor minder ruimtebeslag in wijken.

Dit vereist wel dat de overheid nadrukkelijker beleid zal moeten gaan voeren op dit onderwerp. Denk hierbij voor woningbouw aan aanscherping/uitbreiding van de energie-eisen die effect hebben op de grootte van de aansluitcapaciteit. Dit is relatief eenvoudig te verwerken in de huidige BENG systematiek.

Daarnaast kunnen bedrijven nadrukkelijker financieel gestimuleerd worden om efficiënter met hun aansluiting om te gaan door aanpassing van de tarieven die netbeheerders in rekening mogen brengen.

Netcongestie biedt ook kansen

Kortom netcongestie legt de grenzen van onze ongeremde groei naar elektriciteitsbehoefte pijnlijk bloot. Tegelijkertijdbiedt het een enorme kans om energie, ruimte en geld te besparen. Maar dan zullen we wel nadrukkelijk op alle fronten in moeten zetten op het benutten van de mogelijkheden die we hebben.

Want één ding is al wel duidelijk. De schaarste die netcongestie bloot heeft gelegd zal zorgen voor een transitie waardoor we ons elektriciteitsnet veel efficiënter en effectiever gaan benutten. Wachten om vervolgens weer verder te gaan op dezelfde voet zal niet de oplossing zijn. Nu versneld werken aan inpassing van beschikbare nieuwe oplossingen en technieken wel.